Garañoko gaztelua
Bere antzinatasun zehatza inkognita bat da. Dokumentuek 1105.urtean aipatzen dute, dena den, batek baino gehiago dio arabiarrek eraiki zutela, Qaiseko haitza errefrentziat hartuta, iruñetik hurbil Iruñeko lehenengo erregeek gaztelu bezala erabili zuten gotorleku mitikoa.
Egia dena, bere amaierari buruz dakiguna da, gudatalde espainiarrek nafarroa menperatu zuten unean bukatzen baita bere historia. Gaztelarrek 1512an okupatu zuten gaztelua eta handik aste gutxira eraitsi zuten, Albako dukearen tropek suntsitu zuten lehen gotorlekua izanez. Orain, Nafarroako konkistaren bosgarren mendeurreneko oroitzapen egitearren gutxi falta delarik, historia astindu nahi dugu hondakinak era sinbolikoan berriro jaikiz.
Bere hondarren artean paseatuz, eta bidea puntu garai horretatik ikusten, ematen du oraindik ere entzun dezakegula katapultaren hots gorgarria, 1276an gazteluaren aurka harrizko bolak botatzen zuenean bezala. Annelierek, olerkari eta trobadore okzitaniarra, zenbait bertso idatzi zituen gaztelua pairatzen zuen setioari buruz. Troba horretatik ateratzen dugun setioaren une bat, katapulta batekin harri bat altuegi bota zutenekoa, hurrengorako makina jaurtikitzailea atzerago eraman egin ziotena.
Eustakio Beaumarchais gobernadorea eta Frantziako kondestablea eremua arakatzen ibili ziren katapultentzat punturik egokiena aurkitzeko. Azkenean asmatu zuten gaztelua bete-betean kolpatzen eta defendatzaileak errenditu izan behar ziren.
Bere harresien zehar pertsonai famatuak bizi ziren, adibidez, Lancelot, Karlos IIa Nafarroakoaren sasikoa. Gotorlekura eraman zuten urte bat bete zuelarik, bere ama Maria Miguel Esparza et honen sei morroiekin batera. Gotorlekua kartzela bezala ere erabili zen eta bere hormen artean zenbait preso arriskutsu egon ziren, tartean, dokumentuetan aipatzen diren infantzoi batzuk: Corbaran Torres, Otsoa Perez Eraso, Martin Periz lanariz eta Remigion Beortegi.
Dokumentuek gaztelu honen garrantzia islatzen dute goarnizioetan, alkaideetan eta batez ere bere konponketa obretan. Partaide guztiei azalduko diegun istorioa.
Komentariorik egin nahi? idatz egiguzu
